Pak De Poen

Toeval bestaat niet in de politiek.

In het najaar van 1987, net twintig jaar geleden, een paar maand voor de parlementsverkiezingen die in december zouden plaatsvinden legde ik de eerste steen van wat mijn levenswerk zou worden: de laatste regering Martens - gevormd na mijn fameuze Honderd Dagen - en de twee daaropvolgende legislaturen aangevoerd door uw dienaar zelve. Enfin, dus eigenlijk de drie regeringen die ik geleid heb.

En op datzelfde moment, twintig jaar geleden, deed Willy Claes - ofte de Rode Dirigent - een noodlottig optreden op de toenmalige BRT. Niet zomaar een optreden, in zomaar een BRT-programma. Neen, het betrof hier de meest legendarische uitzending in de annalen van het instituut: memorabeler dan de honderste uitzending van Schipper Naast Mathilde, onvergetelijker dan de fratsen van de geliefde Tony Corsari, beklijvender dan de verbijsterde blik van Tuur Van Wallendael toen die de Herald of Free Enterprise zag zinken, intenser dan de stuurse kop van Dirk Tieleman, komischer dan het beste van Uytterhoeven, Lenaerts of De Pauw samen. Ik heb het uiteraard over de Pak De Poen show, gepresenteerd door de gebroeders Verreth.

Een video-opname hiervan is onlangs opgedoken op het Internet en in dertien delen te bezichtigen op HangarTV en BoobTube of zoiets - Tom heeft mij hierop attent gemaakt (wat zou ik zonder onzen Tom zijn) - en dit bracht voor mij vele goede herinneringen naar boven. Laat mij u een en ander verklaren.

Zoals ik al zei: er bestaat geen toeval in de vaderlandse politiek. In de aanloop van de verkiezingen van 1987 worstelden wij met één groot probleem: de sossen waren aan een ongehoord sterke campagne bezig - hun oppositiekuur had hen zichtbaar deugd gedaan en ze beschikten met Tobback, Claes en Van Miert over sterke leidersfiguren die een veel ruimer publiek dan de traditionele socialistische achterban wisten te beroeren. De verkiezingsresultaten zouden er niet om liegen: de Vlaamse sossen zouden een historisch hoogtepunt bereiken.

Ik was reeds lang voor de verkiezingen aan een roomsrood kabinet aan het metselen - een meerderheid halen zou geen probleem zijn, zoveel was duidelijk, maar de moeilijkheid was dat de Vlaamse sossen wel eens het premierschap zouden kunnen opeisen als ze te sterk uit de verkiezingen zouden komen. Met Tobback en Van Miert kwam ik goed overeen en ik wist dat er met die twee wel te klappen zou vallen. Maar de Rode Dirigent, dat was andere koek. Willy Claes was toen een hyper-nerveus, over-ambitieus, ambetant ventje dat niet alleen gedurig Brylcreem door zijn haar lag te strijken maar u ook voortdurend aankeek alsof ge één van zijn leerling-muzikanten waart die hij met het dirigeerstokje in de hand wel eens naar zijn pijpen zou laten dansen. Als er één socialist lastig zou gaan doen over het premierschap, was hij het.

Ik ging te rade bij Herman Van Rompuy en die kwam prompt met zijn tweede meest geniale tsjevenstreek ooit op de proppen - na het Blok-boerenbedrog, dat uiteraard zijn magnum opus was. De verkiezingsresultaten zouden we misschien niet significant meer kunnen beinvloeden, maar we konden wel iets doen om de Rode Dirigent wat minder ministerabel te maken. Het idee kwam uit de koker van de Scheve Palingvisser, maar in de uitvoering zou ik hem naarstig bijstaan. De BRT had in samenwerking met de Nationale Loterij een grootse live-show gepland, en viavia was Van Rompuy te weten gekomen dat Claes zich daarvoor had laten uitnodigen - waarschijnlijk om net voor de verkiezingen nog wat de populaire Willy te kunnen uithangen. Deze dagen komt elk halfgaar gemeenteraadslid met een kwart pond ambitie misschien wel op de televisie, maar toen was dat eerder uitzonderlijk.

Het plan was eenvoudig: we zouden er alles aan doen om die show in het honderd te doen lopen en Claes belachelijk te maken. De rest is... jawel, dames en heren... geschiedenis!

Een paar uur voor de uitzending waren Van Rompuy en ikzelf naar de Reyerslaan afgezakt. Niemand keek vreemd op toen we het BRT-gebouw binnenstapten - wij kwamen toen dikwijls over de vloer voor interviews en dergelijke. We zochten de crew van de Pak De Poen show op en zoals we vermoedden zaten die mannen zwaar aan de koffie na een paar nachtjes hard doorgewerkt te hebben. Onze eerste actie was om stiekem een paar tabletten Rohypnol in de koffie van de geluids- en licht-technicus te doen. Vervolgens hetzelfde met de souffleurs - de gebroeders Verreth waren acteurs, geen presentators, en die werkten met spiekbriefjes en souffleurs.

Ik nam daarna de plaats in van de technicus achter de knoppen en Van Rompuy kende met zijn schriele gestalte geen probleem om zich vooraan in de orkestbak te verstoppen, klaar om er de rol van souffleur over te nemen.

Het vervolg laat zich raden. Die arme René en Manu Verreth waren willoze marionetten in de klauwen van Van Rompuy, die hen de meest baarlijke nonsens liet uitkramen. Ikzelf lag te prutsen met de zaallichten, de telefoonlijnen en die onnozele telegeleide autokes tot ik over de grond lag te rollen van het lachen, gieren en brullen.

De resultaten waren beter dan we ooit hadden durven verhopen: heel Vlaanderen sprak over de Pak de Poen farce. Iedereen die van dicht of ver bij de show betrokken was werd ineens onsterfelijk belachelijk. Willy Claes durfde zich vier maand lang niet meer in het openbaar te vertonen. Hij verloor in één slag alle kans op het premierschap.

Daar bleef het niet bij. René en Manu Verreth spraken met niemand een woord meer en trokken zich terug in een gehucht nabij het Mechelse - nadat ze evenwel op een nacht in een beschonken bui de originele opname van de uitzending uit de BRT-archieven hadden ontvreemd. Voor Eddy Annys ('Annies') en Ingrid Berghmans, die het in een lachwekkende 'praktische proef' hadden moeten opnemen tegen Willy Claes betekende de show het eind van hun sportieve carriere. Van Vlaamse zangeressen Marleen en Anja werd later niets meer vernomen - naar verluidt is één van hen het klooster ingestapt. Zelfs Percy... jawel... was naar het schijnt zo van zijn melk dat hij een boshut in Alabama introk om er twee jaar lang niet uit te komen. En gerechtsdeurwaarder Meester Jo Van Backlé hing zijn toga aan de haak en liet zich inlijven in het Vreemdelingenlegioen.

Uw dienaar daarentegen kon zich eindelijk in alle rust toeleggen op de formatie van een nieuwe regering - met het premierschap voor de partij aan dewelke het toebehoort!